|
Ad
Willemen - Xenofiel
door
Ingrid Luycks
Een
overzichtstentoonstelling is het niet, hoewel het grote aantal
getoonde werken (80) deze indruk zou kunnen wekken. Het betreft
echter een selectie uit het uitgebreide oeuvre van de veelzijdige
kunstenaar Ad Willemen (Tilburg 1941). Zoals de titel van de
tentoonstelling al suggereert, betreft het uitsluitend werk - etsen
en tekeningen - waarvoor exotische culturen als inspiratiebron
hebben gediend.
Al een eerste aanblik van de geëxposeerde etsen en
tekeningen verraadt onmiddellijk Willemens fascinatie voor exotische
culturen: door de gehanteerde techniek, de thematiek, het materiaal
of de lijnvoering. Zijn belangstelling strekt zich in zuidelijke
maar vooral oostelijke richting uit. Zijn al dan niet imaginaire
reizen naar Afrika, het Midden en het Verre Oosten vormden en vormen
voor hem een onuitputtelijke bron van inspiratie. In een soort
minimuseum in het hart van de tentoonstelling geeft de collectioneur
Willemen zich prijs met niet alleen een vijftiental oude Japanse
prenten, waarvan de kern gevormd wordt door die van Suzuki Harunobu,
maar ook met etnografische objecten en andere curiosa als Papoea
neus-sieraden en antieke prentbriefkaarten.
Over zijn verzameling oude Japanse prenten, zei
Willemen ooit, 'Met name de oxydatie van de kleuren in de Japanse
houtsnede fascineert mij. Middels de bronzing-techniek reageer ik
daarop. De figuratie sluit aan bij de abunae: een gematigde vorm van
shun ga, Japanse erotische prentkunst.' Maar ook bleek hij getroffen
door de suggestie van ruimtelijkheid met louter vlakke middelen die
zo kenmerkend is voor de Japanse prentkunst. Dit spreekt uit de
serie etsen die zich behalve door hun eenvoud kenmerken door de
horizontale of vertikale lijn, die blijkens de veelvormige en -voudige
terugkeer door Willemen aan een diepgaand picturaal onderzoek werd
onderworpen. Deze deellijn, die als een rode draad zijn werk
doorkruist, is meervoudig te duiden. In de interpretaties worden ze
zowel aan puur compositorische, picturale als psychologische
drijfveren toegeschreven, alsmede aan combinaties daarvan. Zoals bij
alle goede kunst is zijn werk verre van eenduidig en is het aan de
toeschouwer om er zijn interpretatie op los te laten.
Willemens 'Art History?', waarvan de volledige nog
steeds groeiende titel ook nog luidt 'Harem Rimram, Woman's Zap,
Oude Meisjes, ...in der Beschränkung…' een kleur-ets uit 1999,
die zich tijdens de Grafiek Nu tentoonstelling niet alleen in de
bijzondere belangstelling van het publiek - waaronder de koningin -
mocht verheugen, maar bovendien op een haar na de publieksprijs won,
is een voorbeeld van de onnavolgbare wijze waarop Willemen invloeden
en beeldcitaten in zijn werk incorporeert, annexeert en naar zijn
hand zet. Deze citatendrang zou, aldus kunsthistorica Y. Brentjens,
in Willemens geval voortvloeien uit pure hebzucht, gevoed door de
overtuiging dat ongrijpbare schoonheid bezeten wil worden. Een
dergelijke gretighed, bezetenheid en bezitsdrang spreekt ook uit de
(erotische) tekeningen die te zien zijn, waarin Willemen met een
opmerkelijke eenvoud, een minimum aan middelen, doch met een uiterst
trefzekere hand, een maximum aan suggestie weet te wekken. 'Tot
tekenens toe geprikkeld' zet Willemen in rake lijnen zijn modellen
op papier, daarbij de traditionele, academische grens tussen naakt
en bloot veronachtzamend en verleggend. De verwantschap met de
frêle vrouwen die Harunobu's prenten bevolken, zal zelfs de
oppervlakkige beschouwer niet ontgaan.
Op 18 maart opent Anton van Kalmthout de
tentoonstelling die vervolgens tot en met 13 mei te zien is. Dit
keer doet Van Kalmthout dit niet in zijn hoedanigheid van voorzitter
van het bestuur van de Tilburgse Kunststichting, maar als
verzamelaar en bewonderaar van het werk van Ad Willemen. Dr Matthi
Forrer, conservator Japanse kunst van het Rijksmuseum voor
Volkenkunde in Leiden, publicist en autoriteit op dit gebied, zal
vervolgens nader ingaan op de getoonde verzameling Japanse prenten.
Ad Willemen exposeert met grote regelmaat in binnen-
en buitenland en werd talloze malen voor zijn grafisch werk
onderscheiden zoals het afgelopen jaar tijdens de Europese Biënnale
voor Grafische Kunsten in Brugge. Zijn werk is opgenomen in vele
private, publieke en museale collecties (waaronder Boymans van
Beuningen in Rotterdam, het Amsterdams Historisch Museum en het
Museum for Samtid Graffik in Fredrikstad in Noorwegen).
Op zaterdag 21 april zal Ad Willemen in een
rondleiding voor belangstellenden een toelichting geven op zijn
werk, aanvang 14.00 uur. Een en ander onder voorbehoud, nadere
informatie wordt nog bekendgemaakt.
|